«ԶՈՐԱՎԱՐ ՍԵՊՈՒՀ» ՊԱՏՄԱՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԿԱՅՔ

Խնդիրների լուծմանը հիմնականում երկու մոտեցում կա՝ առաջնորդել և հետևել: Եթե դուք ընտրում եք ղեկավարեըլ, պատասխանատվություն եք կրում ձեր ապագայի համար և համապատասխանաբար գործում եք վստահությամբ և, երբ տեղին է, անհնազանդությամբ: Երբ դուք հետևում եք, մարդը պարտավոր է ընդունել այն, ինչ ուրիշները որոշել են որպես առաջընթացի ուղի և գտնվում են ենթակայության մեջ՝ փոխելու իրադարձությունները: Եթե մարդ ընդունում է զոհ լինելը, ճանապարհը սովորաբար հետևորդ լինելն է: Եթե խնդիրը կարևոր ռազմավարական նշանակություն չունի ձեր խնամքի տակ գտնվողների համար, ապա հետևելը կարող է արդյունավետ մեթոդ լինել: Գործող ժողովրդավարական երկրում ընտրվում է կառավարություն՝ ազգի շահերը պաշտպանելու և այդ հարցում առաջնորդություն ապահովելու համար: Սա է քաղաքացիների և նրանց իշխանության միջև կնքված պայմանագրի էությունը։ Հետևորդների մտածելակերպը, որտեղ ակնկալվում է, որ ուրիշները պաշտպանեն իրենց շահերը, վտանգներով և վերահսկողության կորստով լի ճանապարհ է: Նման ազգերը վտանգված են ուենալու փաստացի վասալ պետություններ: Հայաստանն այսօր խճճված է ինքնիշխանության և ինքնահաստատման միջև ընկած գծում:
Որպես հայրենասերներ և հպարտ հայեր, ցավալի պետք է լինի քննադատել մեր ղեկավարությանը։ Սրան ա երբեք չպետք է անլուրջ վերաբերվել, բայց լռությունը կամ կեղծ միասնությունը լուծումների չեն հանգեցնի։ Հայաստանի և Արցախի Հանրապետությունների օտարացումը սրտաճմլիկ է. Նախապատրաստման շատ կարևոր տարիներ վատնվեցին տեսլականի բացակայությամբ, կոռուպցիայով և ամենավերջին՝ 2020 թվականի պատերազմից հետո, կեղծ պատումով, որ մենք այլ ելք չունենք, քան հարմարվելը թուրքական ճնշմանը: Այս մոտեցումը Արցախը թողել է մեկուսացված վիճակում և լուրջ մարտահրավեր է առաջացրել Հայաստանի Հանրապետության և Սփյուռքի միջև հարաբերություններում։ Բարեբախտաբար, Սփյուռքի հայերի մեծամասնությունը բավականաչափ իմաստուն է, որպեսզի տարանջատի իշխանության հանդեպ իր զգացմունքները Հայաստանի հանդեպ ունեցած սիրուց: Արդյունքում շնվում են են հազարավոր ծրագրեր՝ հանուն Հայաստանի և Արցախի բարօրության։ 44-օրյա պատերազմից հետո Հայաստանի իշխանությունը սկսեց հեռանալ Արցախի համար պայքարից՝ արցախահայության «անվտանգության և իրավունքների» վրա կենտրոնացած նարատիվով և հետ կանգնելով «ինքնորոշման» իրավունքից։ Նրանք նույնիսկ այնքան հեռուն գնացին, որ առաջարկում էին Արցախը սեփական գործարքը՝ բանակցել Ադրբեջանի կառավարության հետ: Դա նվաստացուցիչ դիրքորոշում էր։ Հայաստանը, որը չկարողացավ միացնել Արցախը կամ ապահովել հանրապետության իրավական կարգավիճակը, ավելի քան 30 տարվա ընթացքում, հեռու է մնացել իր ավանդական դիրքից՝ որպես Արցախի «անվտանգության երաշխավոր»: Հադրութի, Շուշիի և այլ ռազմավարական տարածքների կորուստը տեսնելուց հետո Հայաստանն Արցախին ասում է, որ բանակցություններ վարի մի կառավարության հետ, որը չի ճանաչում նրա իրավական կարգավիճակի կամ նույնիսկ գոյության իրավունքը: Հիասթափեցնող չէր դա լսել որևէ հայից, էլ չասած կառավարության կողմից որպես անվտանգության գործընկեր: Ճիշտ այնպես, ինչպես դեմոկրատական աշխարհի անգործությունը նույնքան լավ է, որքան կանաչ լույսը բռնակալ Ալիևի համար, այնպես էլ Հայաստանի նահանջը նույն ազդեցությունն ունեցավ․ Ադրբեջանն էլ ավելի լկտի պահեց իրեն՝ հռետորաբանությամբ, ոտնձգություններով և ի վերջո Արցախի ներկայիս շրջափակմամբ։ Երբ Հայաստանը գործում էր կեղծ և միամիտ ենթադրության ներքո, որ Արցախի հարցում զիջումները կապահովեն ՀՀ անվտանգությունը, Ադրբեջանը հարձակվեց Հայաստանի ճանաչված սահմանների վրա և ապահովեց որոշ ռազմավարական տարածք արևելյան սահմանին։ Կառավարությունը ապշած էր նոյեմբերի 9-ի եռակողմ համաձայնագրի և Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված ինքնիշխանության նկատմամբ ադրբեջանցիների բացարձակ անտեսումից։ Միջազգային հարաբերությունները ծաղրող մի շարք կոպտագույն խախտումների, անարխիայի և Ադրբեջանի կողմից իրականացված հանցագործություններին ընդառաջեցին միայն մտահոգիչ հայտարարություններով։
Հայաստանի կառավարությունը արտաժամյա աշխատանք է տարել, մասնավորապես՝ ԱԳՆ-ն և Արարատ Միրզոյանը՝ «աջակցություն» ապահովելու արևմտյան ժողովրդավարական երկրներից, Ռուսաստանից և այլուր: Ինքնիշխան հայկական հողի վրա հարձակումները և այժմ ցեղասպանության դրդապատճառներով շրջափակումը արժանացել են մի շարք երկրների և կառավարող մարմինների խիստ հայտարարություններին, սակայն դրանք զսպող չեն: Ես այդ հայտարարությունները կհամեմատեի ստորագրահավաքի հետ։ Դժբախտաբար, փաստաթուղթ ստորագրելը կամ հայտարարություն հրապարակելը «խաղի մեջ որևէ զրահ» չի նշանակում: Անկեղծ ասած, ո՞վ չի ընդդիմանա անմեղներին կործանարար վնաս պատճառելու շրջափակմանը: Ըստ երևույթին, նույնիսկ «Թալեաթ» Ալիևը, որը հրապարակայնորեն հերքում է շրջափակման գոյությունը։ Նա հայտնի է դարձել տխրահռչակ իր երևակայություններով (օրինակ՝ ներխուժումները Հայաստանի հողի վրա օրինաչափ են, քանի որ սահմանազատման/սահմանազատման աշխատանքները չեն որոշել սահմանը կամ նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիրը ներառում է այսպես կոչված միջանցք Սյունիքով): Իհարկե, Ալիևի նպատակն է օգտագործել Լաչինի շրջափակումը Սյունիքի քննարկումը լծակ դարձնելու համար՝ հուսալով, որ պաշտպանվող Փաշինյանը կընդունի Լաչինի բացումը Սյունիքի միջանցքի դիմաց։ Սա թուրքական դասական բանակցային մարտավարություն է։ Ստեղծել որոշակի հակասություններ վիրավորական անօրինական ակտով և այնուհետև օգտագործել անօրինական ակտը բանակցություններ վարելու համար, որն առաջ է մղում իրենց դիրքորոշումը: Դա նման կլինի ինչ որ բան թալանելուն:

Աղբյուրը այյստեղ