«ԶՈՐԱՎԱՐ ՍԵՊՈՒՀ» ՊԱՏՄԱՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԿԱՅՔ

-  է քո անունը? - հարցրեց թագավորների թագավորը:
- Ես հայերեն չեմ խոսում, - պատասխանեց հույն հրամանատար Եվպատորը:
Աչքը թարթելիս Տիգրանի դեմքը փոխվեց: Սարսափելի զայրույթից նա վեր թռավ գահից և, չնայած կողմերին, սկսեց քայլել գահի սենյակով: Հետո, կարծես հանդարտվելով, նա նորից նստեց գահին և, դառնալով անծանոթ հրամանատարին, հունարենով հարցրեց.
-Հայ ես?
- Այո, թագավորների թագավոր:
- Ինչ է քո անունը?
- Հեկտոր.
- Քանի տարեկան ես?
- Քսանյոթ.
- Դուք քսանյոթ տարի ապրել եք այս աշխարհում ՝ առանց հայերեն իմանալու:
- Թագավորների թագավոր, Պոնտոսում խոսում են հունարեն:
- Այո, բայց դու հայ ես?
- Այո, և, այնուամենայնիվ, կարելի է ապրել Պոնտոսում ՝ առանց հայերեն իմանալու:
- Պոնտոսում ապրող բոլոր հայերն իրո՞ք այդպես են կարծում:
- Հավանաբար ոչ բոլորը: Բայց իմ հայերենով ես չէի կարողանա հասնել հրամանատարի կոչման Միթրիդատ Եվպատորի հետ:
-Որ օտար թագավորի հետ սիրաշահելու համար մոռացե՞լ եք ձեր մայրենի լեզուն:
- Չգիտեմ, արդյոք ես ճիշտ էի, բայց ես հենց դա արեցի:
- Որտե՞ղ եք ծնվել:
- Փոքր Հայաստանում:
- Ահա թե ինչու Eupator- ն այդքան ամուր բռնեց Փոքր Հայքը: Տեսնում ես, Մամիկ, ինչպես ահավոր ուշացանք: Փոքր Հայաստանում հայերը հրաժարվում են մայրենի լեզվից և բարձր պաշտոնների հասնելու և նրանց ապահովվելու համար խոսում են միայն հունարեն: Նրանք նույնիսկ փոխում են իրենց ընդհանուր անունները: Ինչու՞ քեզ անվանեցին Հեկտոր:
- Չգիտեմ, հայրս այդպես էր ինձ անվանում:
- Իսկ դուք չէիք կարծում, որ մի օր աստվածները ձեզ կպատժեն ձեր դավաճանության համար:
- Ո՞ւմ դավաճանեցի, թագավորների թագավոր:
-Հայաստանին:
- Բայց ես երբեք ոչ մի կապ չեմ ունեցել Հայաստանի հետ և Եվպատորի հետ միասին պայքարել եմ միայն հռոմեացիների դեմ:
- Դուք չե՞ք փոխել Հայաստանը:
- Ոչ: Եվ հոգու խորքում ես միշտ հպարտ եմ եղել, որ Հայաստանն ավելի հզոր է, քան Ասիայի ցանկացած երկիր, և ամբողջ աշխարհում չկա ավելի մեծ մարդ, քան Տիգրան թագավորների մեծ թագավորը:
- Ձեր շողոքորթ խոսքն ինձ չի ուրախացնում: Եթե ​​որևէ հայ չի խոսում իր մայրենի հայերենով, ապա նա պետք է արդար պատժվի:
- Ո՞րն է օրենքը, թագավորների թագավոր:
- Ըստ մեր հայկական օրենքի: Մենք այս աշխարհ ենք եկել մեր հայերենով, և այս աշխարհին պետք է հրաժեշտ տանք միայն հայերենով:
Հայկ Խաչատրյան
«Տիգրան Մեծ»